Miroljub Todorović
(Nagon za pesmom)
Čovek jezikom odvojen od "prirodne neposrednosti", od opšte ravnodušnosti stvari.
*
Impulsi jedne radikalizovane senzibilnosti.
*
Reč, slika i pesma stvoreni u neprestanoj zavadi sa svetom.
*
Izazovni ukrštaji verbalnih i vizuelnih suprotnosti.
*
Različite vrste prenosa značenja reči.
*
Snaga asocijacija, lavine jezika, put ka stohastičkoj pesmi.
*
Istraživanje integralnosti i totaliteta avangardnog pesništva šezdesetih i sedamdesetih godina.
*
Semiologija slike nastala i razvijena unutar sistema opšte semiologije.
*
Stohastička, aleatorna i apejronistička poezija: radikalni oblici konkretizacije pesničkog jezika u signalizmu.
*
O prirodi i dejstvu imaginacije kao važnog instrumenta poetskog iskustva.
*
Ideje i porivi asketskog i anonimnog stvaralaštva.
*
Život koji u celini i unapred pripada umetnosti (literaturi).
*
Tvorevine poetske imaginacije istinitije od same stvarnosti.
*
Ka potpunom raspadu jezičkog znaka u vizuelnoj pesmi.
*
Samorazumevanje i tumačenje sveta.
*
Prema Jakobsonu organizaciono načelo poetskog jezika je "paralelizam foničkih struktura".
*
Misao i njena težnja ka totalizaciji istine u kojoj se utemeljuje.
*
Pesničke slike iz tamnog jezgra jezičke vidovitosti.
*
Koincidiranje oblika i značenja pesme u konkretnoj poeziji.
*
Književnost kao "metafizički talog".
(Benze)
*
Signalistička poezija i potreba stvaraoca za novim i kompleksnijim izražajnim sredstvima.
*
Nepristajanje da se pesma svede na jednoobrazni linearni tok.
*
Sloboda i nezavisnost reči pretvorena u eksplozivnu lavinu pesničkih slika i ritma.
*
Pevna i jezička istrošenost tradicionalističke poezije.
*
Stvarnost svedena na svet stvari i telo.
*
"Umetnost je umetnost kao umetnost. Umetnost kao umetnost nije ništa drugo do umetnost."
(Ed Rajnhard)
*
Granična pesma.
*
Signalistički umetnik: stvaralac u čijem se duhu i delu neprekidno mešaju (prepliću) fantazija i ironija.
*
Između reči i saznanja o konačnosti.
*
Delo koje izražava suštinu jedne kulture.
*
Da li je moguće dati objektivnu definiciju estetskog predmeta?
*
Pesma je brižljivo beleženje pulsa neurotično razapetog unutrašnjeg pesnikovog bića koje ima svoj identitet u kosmičkom ništavilu.
*
Dematerijalizacija umetničkog objekta.
*
"Sudbonosna stvarnost" apejronističke igre u jeziku i sa jezikom.
*
Poruka koja nije našla odmah primaoca i okrenula se ponovo svom izvoru.
*
Čovek i njegov agon potrošeni u pesmi.
*
U semantičkoj konkretnoj poeziji reči, sintagme i veće jezičke celine još zadržavaju svoje konotativno značenje.
*
Ka novoj teoriji književnog vrednovanja.
*
U magnovenju munjevitog bleska: (haotična) slika, reč, zvuk i – pesma.
*
Žudnja za univerzalnom i apsolutnom poetikom.
*
Diskontinuitet govora i otvorenost smisla.
*
Zvučni oblici i ritam jezika foničke poezije.
*
Najizrazitiji otklon od tradicije i tradicionalizma u signalizmu je, pored uvođenja egzaktnih jezika u poeziju, izražen još kroz igru i ludičko.
*
Privremenost i uslovnost značenja reči i otvaranje novih pesničkih prostora.
*
Istina kao samoprepoznavanje.
*
Poetika signalizma – pobuna protiv Kosmosa i Sveta.
*
Pesnik u konkretnoj operativnoj akciji sa jezikom i u jeziku.
*
Svest o haosu.
*
Po Valeriju jezik "stvara pamćenje jedne nove vrste".
*
Načini postojanja umetničkog dela.
*
Neistražene semantičke dubine jezika.
*
I pored bogate tradicije istorijske avangarde velika je usamljenost signalizma u srpskoj kulturi i literaturi.
*
Poetski oblici samoizražavanja.
*
Predmet pesme u foničkoj poeziji nije izvan nje same.
*
Razapet između sopstvene avangardne izvornosti i neautentičnog lica banalizovane stvarnosti.
*
U stohastičkoj pesmi eksplozija jezika.
*
Šta se još može dodati a šta oduzeti od definicije da je književno stvaralaštvo "aktivnost kojom čovek humanizuje realnost i daje joj smisao"?
*
Signalisti – istraživači materijalnosti pisma i jezika.
*
Nerazlikovanje realne od poetske istine.
*
Poezija koja sistematski destruira istoriju.
*
Ka fenomenologiji imaginarnog.
*
Sintaksički i leksički nivoi pesničkih promena.
*
Iz žarnih čvorišta jezika apejronističke pesme.
*
Subjektivnost ekspresije.
*
O hibridnosti savremene umetnosti i sve većem i češćem probijanju međa i brisanju granica između pojedinih umetničkih disciplina.
*
Neprekidno ustalasani, promenljivi tokovi reči i slika.
*
Naslućujući kroz pesmu stvaralačku tenziju vaskolikog Univerzuma.
*
Istraživanjei inoviranje materijala, pesničkih sredstava i tehnologije pisanja u signalizmu.
*
Pesništvo kao izricanje sveta.
*
Rušenje funkcionalne prirode jezika.
*
Demijurška stvaralačka pozicija iz koje pesnik crpe reči i stvari.
*
Šta je svet, a šta reč?
*
Po mišljenju Miodraga Pavlovića ne postoji "mogućnost negativne analize poezije".
*
Stvaranje nove realnosti u jezičkoj materiji.
*
Iz začaranog kruga logosa, mita i ideologije.
*
Unutar eksplozivnih prostora signalističke tekstualne prakse.
*
Jedinstvo zvučanja i značenja.
*
U fenomenološkoj pesmi otvoreni su novi prostori i ustanovljeni drugačiji načini za istraživanje i eventualno razrešenje očiglednih aporija između subjekta i predmeta.
*
Koje su "dominante poezije"?
*
Dijalektička sinteza pevanja i mišljenja.
*
Transformacija i rasprskavanje jezičke magme u aleatornoj i stohastičkoj poeziji.
*
Na granici smisla, na granici sveta: pesma razlike.
*
Iz stvaralačko-destruktivne energije jezika.
*
Postavlja se pitanje da li su u našu umetnost nove postupke kolaž i asamblaž uveli nadrealisti, kako tvrde neki kritičari, ili, možda, njihovi prethodnici zenitisti.
*
Vaskrsavanje jezičkog znaka.
*
Svest o imaginativnim i ludičkim temeljima tvoračkog prostora apejronističke pesme.
*
Između suštine bića i suštine egzistencije.
*
Da li se pojam vremena iscrpljuje u vremenskoj apstrakciji?
*
"Lepo je uvek bizarno."
(Bodler)
*
Intuicija kao krajnja granica svesti.
*
Pesnik ponovo vraćen istini kosmičkog ništavila.
*
Razaranje tradicionalnih misaonih i oblikovnih sistema u signalizmu.
*
Apejronistička organizacija pesničke građe.
*
Po mišljenju Sartra moderni pesnici upotrebljavaju reči kao stvari, a ne kao znakove.
*
Pesnički jezik u stalnom prožimanju sa drugim semiotičkim sistemima.
*
Da li proizvodnju teksta uvek možemo odrediti kao proizvodnju značenja i smisla?
*
Istraživanje i otkrivanje: put ka biću pesme.
*
Čini mi se veoma diskutabilnom tvrdnja da avangarda ne stvara celovito strukturirane tekstove, pa samim tim "ne teži ni stvaranju cjelovite stilske formacije kao strukture struktura".
*
Ispljuni reč iz sebe.
*
Svet i jezik osnovni su uzroci sintaksičke i logičke destrukcije tako vidljive u aleatornoj poeziji. Što dublje prodiremo u tokove savremene civilizacije slika sveta postaje izobličena i fragmentizovana a jezik mucav i iskidan tek nas dodiruje svojim nemuštim restlovima.
*
Reči fenomenološke pesme kristalizovane u predmete.
*
Metafizički odsevi: nagon za pesmom, nagon za mišljenjem.
*
Osnovna poetička pitanja bez jasnih odgovora.
*
Umetnost koja se pretvorila u ideologiju delujući sa antiideoloških pozicija.
*
Izglobljena jezička organizacija apejronističkog poetskog teksta.
*
Ponovno vraćanje slike u krug različitih vrsta govornih činjenica.
*
Signalistička gestualna poezija i mogućnosti otkrivanja i kodifikovanja jedne dublje kinezičke sintakse.
*
Eros – verni pratilac Tanatosa.
*
Igre kreativnih i jezičkih energija i moć transformacije u apejronističkoj pesmi.
*
Krhotine jezika i smisla iz raslojenog sveta skupljene skupljene u stohastičkoj pesmi.
*
Šta je to estetska funkcija pesničkog teksta i kako je definisati?
*
Po Bašlaru imaginarno ne kao posebna svest predmeta već kao posebna svest jezika.
*
Vraćanje vere u poeziju, u njenu humanu i kosmičku misiju.
*
Ka ontološkoj metafori.
*
Pesnik požderan od podivljalih reči.
*
Signalističko delo proširuje našu percepciju sveta stvarajući istovremeno jednu novu senzibilnost.
*
Razlikovanje stvaralačkih postupaka po njihovoj unutrašnjoj strukturi.
*
Svet činjenica i stvari oko nas, realna stvarnost, izazovno suprotstavljena literarnoj stvarnosti.
*
Iznenadna pomisao na sve ono što odlazi u tamu zaborava, što ostaje zauvek neiskazano i nezabeleženo.
*
Hegelovo poricanje budućnosti umetnosti.
*
Omeđeni prostori kreativne slobode u tradicionalnoj poeziji.
*
Jezička ravan i rad u jeziku.
*
Odrediti poetičke kategorije apejronizma.
*
Da li je uopšte moguće proniknuti u zatamnjene značenjske prostore bića pesničkog dela i tumačiti ih?
*
Razbijanje svake jednoznačne celine u signalističkom tekstu.
*
Antiumetnost, ipak, nerazlučivi deo umetnosti dvadesetog veka.
*
Uočavati razlike između dva jezička nivoa.
*
Postoji li delo bez želje da uspostavi dijalog sa svetom?
*
U jednoj jedinoj reči, u jednom jedinom znaku videti jasno sliku celokupnog kretanja ljudskog duha.
*
Za Hajdegera filozofski problem tehnike postavlja se u osnovi kao ontološki, metafizički i postmetafizički.
*
Pesništvo – po nekim mišljenjima – osobit oblik "razumevanja i tumačenja ljudskog iskustva".
*
Signalistički koncept percepcije sveta kao igre i istraživanja.
*
U kojoj meri može nekog umetnika da uznemiri i sputa, a drugog, pak, da inspiriše i kreativno podstakne ideja o neograničenosti stvaralačke (umetničke) slobode?
*
Ontički prostori bića u signalističkoj pesmi.
*
Iscrpljuje li se zaista suština književnosti u beskonačnom samorazaranju?
*
Novi semiotički sistemi kao mediji estetskog izražavanja.
*
Jezički znak sveden na svoju unutarnju gramatičku artikulaciju.
*
Pesnici – tumači nečitljivosti sveta.
*
Disati po "logici" vlastite imaginacije.
*
Da li jedino pisanje (literatura) omogućava da se traga za pravom prirodom sopstvenog bića?
*
Spajanje reči i sintagmi bez gramatičkog odnosa u apejronističkoj pesmi.
*
Antipsihološko ispisivanje stvarnosti.
*
Pesnička konkretizacija doživljaja materijalnog sveta.
*
Za Ajnštajna umetnost je izvor moralnih podsticaja.
*
Da li ti pevaš ili te pesma peva?
*
Granice pojavnog i vidljivost stvari.
*
"Između misliti i izraziti svoju misao postoji samo jedan preliv jezika. U tom prelivu sva filozofija, sva književnost je sadržana i moguća."
(Pol Valeri)
*
Iskidane reči apejronističke pesme ispunjene živom značenjskom napregnutošću.
*
Fantastika u funkciji metafizičkog istraživanja stvarnosti.
*
O podeljenosti, necelovitosti, pa čak i neistoričnosti sveta savremene literature.
*
Sukob između dve međusobno nesaglasne vizije prirode i pesnikov odnos prema njima.
*
Subjektivnost, aktuelnost, ne-kontekstualnost i šokantnost apejronističkog stiha.
*
Ka postepenom jezičkom osvajanju stvarnosti.
*
Signalizam i prevrednovanje temeljnih kategorija tradicionalne (tekuće) književnosti.
*
Reči i njihov odnos prema biću.
*
Dvostruka priroda recepcije.
*
Jezik iz stvari, stvari u jeziku.
*
Osećaj naviruće, eksplozivne verbalne energije u stohastičkoj poeziji.
*
Svet koji tek u jeziku i kroz jezik dolazi do prave slike o sebi.
*
Čitalac/gledalac signalističke poezije aktivan je učesnik u otkrivanju i spajanju raznovrsnih asocijativnih nizova i sastvaranju značenja u poetskom tekstu.
*
Bekstvo iz raja srećne celovitosti i svrhovitosti.
*
Ka bitnom širenju granica postojećih semantičkih polja tekućeg jezika.
*
Pesnička tematizacija čovekove razapetosti između svog unutarnjeg bića i ništavila.
*
"Biti znači vremenovati."
(Akselos)
*
Proces sakupljanja i koncentracije poetske jezičke magme.
*
Prema jednoj od teza iz rane (prvobitne) faze signalizma, signalistička umetnost je nauka umetnosti.
*
Da li se zaista sa svetom činjenica i stvari "ništa ne može učiniti"?
*
Interdisciplinarnost strukturalne poetike.
*
Svest o postojanju i stvaralački poticaji igre i slučaja.
*
Šatrovački govor (jezik) kao medij poetske subverzije.
*
Apsurd – "sudbinski okvir egzistencijalne vizije".
*
Huserl svest određuje kao permanentni doživljajni tok u kome se obrazuju pojedini predmeti, dok je jezik medij što omogućuje stvaranje tih predmeta u našoj svesti.
*
Signalistička poetika i dublji prodori u bit stvaralačkog iskustva.
*
Čovek, reč i znak: zvezdani univerzum.
*
Od dimenizija sveta ka strukturi pesme.
*
Ispuniti do kraja svoju sudbinu pesnika.
*
"Ja sam čovek fragmenta, a fragmenti sa sobom treba da razgovaraju."
(Dušan Matić)
*
U pesničkom govoru (za razliku od tekućeg govora), intenzivna kreativnost bića jezika manifestuje se kroz stalnu nadgradnju jezičkih temelja.
*
Fenomenologija književne proizvodnje.
*
Da li je jedna od osnovnih odlika konkretne pesme odsustvo označenog, odnosno vanjezičke intencije?
*
Poezija je počelo pesme i pesnika.
*
Iz snažnih, ponornih dubina mita i jezika, u pesmu.
*
Svet i svemir gledani iznutra kao nerazlučivi deo našeg sopstvenog bića.
*
Pregnantnost apejronističke pesničke forme.
*
Jezička, znakovna i fonička artikulacija poetske materije zauma.
*
Signalistička pesma raspeta između svoje Scile i Haribde: značiti i biti.
*
Pevati, čak, i uz pomoć reči koje ne postoje.
*
Slučajnost i spontanost – komunikativni kanali sa objektivnom stvarnošću kojom smo okruženi.
*
"Reč prolazi kroz osobu, definiše neko stanje, osvetli sekvencu materijalnog sveta; takođe predlaže drugo neko stanje."
(Rene Šar)
*
Stih, čak deo stiha, u stohastičkoj i apejronističkoj pesmi kao zaokružena (naglo prekinuta), ali inicijalna forma.
*
Stvaralački postupak jedan od prvih i najuočljivijih znakova umetničke originalnosti.
*
Poezija koja iskušava sopstveno biće, njegove moći i granice.
*
Počeci loma jezika u signalizmu: kompjuterska, aleatorna i stohastička poezija.
*
Napor da prodremo u poetsku strukturu i otkriće govora.
*
Prema Maksu Benzeu "simultanost semantičke i estetske funkcije reči" u konkretnoj poeziji, zasnovana je na istovremenom korišćenju materijalnih dimenzija jezika.
*
Dubinska dinamika pesničke imaginacije.
*
Primena određenog stvaralačkog metoda zavisna od kreativnog impulsa.
*
Prvobitna, samonikla, organska pesma.
*
Odumiranje ideologije književnog govora.
*
U kojoj meri je izdvojena stvarnost pesništva?
*
Slapovi iskidanih slika sveta u apejronističkoj pesmi.
*
U jednom nelinearnom sledu reči i znakova: prostor signalističke poezije.
*
Nove pesničke slike i simboli što sasvim prirodno izrastaju iz novih doživljajnih prostora i drugačije upotrebe jezika.
*
Različiti načini shvatanja i prihvatanja civilizacije.
*
Aleatorna, stohastička i apejronistička poezija pokazuju nam koliko je duboka i iznenađujuća komunikativnost između veoma različitih reči i pojmova.
*
U najranijoj istoriji ljudskog roda tehnika je nešto što se ne razlikuje od prirode.
*
Kritička i vrednosna načela signalističke poetike nasuprot stavova tradicionalizma i neotradicionalizma.
*
Iz skrivenog, unutarnjeg logosa pesme?
*
Svakodnevno upisivanje sebe u prostor, vreme i telo sveta.
*
Nužno je promišljanje celokupnog avangardnog pesništva sa novih polazišta.
*
Iz semantičke gustine stiha.
*
Uživanje i stvaralačke nevolje koje nudi zavodljivost jezika.
*
Osetiti čulnost predmeta.
*
Vidljivi ironijski naboji u aleatornoj i šatrovačkoj poeziji.
*
Za Maksa Benzea pisanje je čin fabrikovanja jezika a ne njegove primene.
*
Ka signalističkim oblicima čitanja svemira i sveta.
(Iz knjige Oslobođeni jezik, Beograd, 1992)
